در این مقاله به بررسی پرکاربردترین ظروف و دستگاه های آزمایشگاهی می پردازیم. لوازم آزمایشگاهی در علوم آزمایشگاهی نقش بسیار مهمی ایفا می کنند و برای انجام تجربیات و اندازه گیری های دقیق از آن ها استفاده می شود.
پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی اسپکترفتومتر
اسپکتروفتومتر (Spectrophotometer) یکی از لوازم آزمایشگاهی حیاتی در زمینه علوم آزمایشگاهی است. این دستگاه به منظور اندازه گیری میزان جذب یا انتشار نور توسط نمونه ها به کار می رود. از طریق اندازه گیری این جذب یا انتشار نور در طول های مختلف موجی، اطلاعات مهمی درباره ترکیبات و خواص نمونه های مورد بررسی در علوم آزمایشگاهی به دست می آید.
کاربرد اسپکتروفتومتر
اسپکتروفتومتر در علوم آزمایشگاهی دارای کاربردهای گسترده ای است. از مهم ترین کاربردها می توان به:
- تعیین غلظت مواد شیمیایی در نمونه ها
- بررسی و مطالعه تغییرات جذبی در واکنش های شیمیایی.
- تحلیل طیفی مواد و تعیین ساختار مولکولی آن ها.
- کنترل کیفیت مواد و محصولات در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی، دارویی، و شیمیایی.
انواع اسپکتروفتومتر
اسپکتروفتومترها در انواع مختلفی طراحی شده اند. انواع معمول این دستگاه شامل:
- اسپکتروفتومتر UV-Visible (UV-Vis): برای اندازه گیری در محدوده طول موجی نور مرئی و فرابنفش (UV) استفاده می شود.
- اسپکتروفتومتر فرابنفش (UV): برای اندازه گیری نور UV استفاده می شود و در مطالعات مرتبط با DNA و پروتئین ها بسیار مفید است.
- اسپکتروفتومتر مرئی (Visible): جهت اندازه گیری در محدوده نور مرئی و در تحقیقات کیفیت رنگ و اندازه گیری خواص نوری مواد به کار می رود.
روش نگهداری اسپکتروفتومتر
- نگهداری مناسب از اسپکتروفتومتر ضروری است:
- دستگاه را در مکان خشک و بدون گرد و غبار نصب کنید.
- لنزها و سطوح نمونه گیری را با دقت تمیز کرده و از لمس اشیاء با دستان خیس پرهیز کنید.
- برای جلوگیری از لرزش و تغییرات دما، دستگاه را در مکانی پایدار و ثابت قرار دهید.
روش استفاده از اسپکتروفتومتر
- استفاده از اسپکتروفتومتر عموماً شامل مراحل زیر می شود:
- نمونه مورد بررسی را در سلول اسپکتروفتومتر قرار دهید.
- دستگاه را روشن کرده و محدوده طول موجی مناسب را انتخاب کنید.
- نور را از نمونه عبور دهید و شدت جذب یا انتشار آن را اندازه گیری کنید.
- با تجزیه و تحلیل طیف های نوری به دست آمده، می توانید به نتایج دقیقی در زمینه علوم آزمایشگاهی دست پیدا کنید.
- با توجه به اهمیت اسپکتروفتومتر در علوم آزمایشگاهی، اطمینان حاصل کنید که از آن با دقت و صحیح استفاده می کنید تا نتایج دقیق و قابل اعتمادی به دست آورید.
سانتریفیوژ آزمایشگاهی
سانتریفیوژ آزمایشگاهی (Centrifuge) یک دستگاه است که برای جدا سازی مواد مختلف در نمونه های مایع و جامد به وسیله ایجاد نیروی گرانش مصنوعی به کار می رود. این دستگاه با سرعت چرخش بالا، جسمی را درون مخزن خود چرخانده و مواد را بر اساس وزن و خواص مختلف جدا می کند. سانتریفیوژ یکی از ابزارهای اساسی و ضروری در علوم آزمایشگاهی است.
کاربردهای سانتریفیوژ
- جداسازی سلول ها: در زیست شناسی و بیوشیمی، برای جداسازی سلول ها از نمونه های خونی یا بافتی.
- ترسیب ویروس ها و بکتری ها: در ابحاث مرتبط با میکروبیولوژی و ویروس شناسی.
- تنظیم غلظت نمونه ها: برای کنترل غلظت مواد شیمیایی در نمونه های مایع.
- تمیزکاری اسکلت سلولی: در برخی از تکنیک های مرتبط با بیولوژی سلولی.
انواع سانتریفیوژ
- سانتریفیوژ تعادلی (Balancing Centrifuge): برای انجام فرآیندهای ساده مانند جداسازی و تنظیم غلظت مناسب استفاده می شود.
- سانتریفیوژ میکروکنتریفیوژ (Microcentrifuge): برای کاربردهای کوچکتر و ظریف تر مانند جداسازی سلول ها و مولکول های کوچک به کار می رود.
- سانتریفیوژ عمومی (General-Purpose Centrifuge): برای تنظیم غلظت و جداسازی مواد مختلف در آزمایشگاه های عمومی و تحقیقاتی استفاده می شود.
- سانتریفیوژ انتشاری (Ultracentrifuge): این نوع سانتریفیوژ برای انجام فرآیندهای بسیار دقیق و حساس به کار می رود، مانند تجزیه و تحلیل مولکول های بزرگ و سنگین.
نگهداری از سانتریفیوژ
- دستگاه را پس از هر استفاده با دقت تمیز کرده و از لمس سطوح داخلی با دستان خیس خودداری کنید.
- اطمینان حاصل کنید که سانتریفیوژ در مکان پایدار و ثابتی نصب شده باشد تا از احتمال وقوع لرزش و حادثه جلوگیری شود.
- تعمیرات و کالیبراسیون دوره ای را بر اساس نیاز انجام دهید.
استفاده از سانتریفیوژ
- نمونه خود را در لوله های مناسب قرار دهید.
- لوله ها را به صورت متقاطع و متعادل در سانتریفیوژ قرار دهید.
- پارامترهای سانتریفیوژ را به تناسب نمونه خود تنظیم کنید (مانند سرعت چرخش و زمان).
- بعد از اتمام فرآیند، نمونه ها را با دقت و با استفاده از وسایل ایمنی خارج کنید.
- با رعایت دقت در نگهداری و استفاده از سانتریفیوژ، می توانید به بهترین شکل از این ابزار مهم در علوم آزمایشگاهی بهره برداری کنید.
اتوکلاو آزمایشگاهی
اتوکلاو آزمایشگاهی (Autoclave) یک دستگاه پرفشار و حرارتی است که برای اتوکلاو کردن و ضدعفونی کردن نمونه ها و تجهیزات آزمایشگاهی با استفاده از بخار آب و فشار بالا به کار می رود. این دستگاه به شدت مؤثر در کشت و کارهای مرتبط با علوم آزمایشگاهی و بهداشت عمومی است.
کاربردهای اتوکلاو آزمایشگاهی
- ضدعفونی نمونه ها: برای از بین بردن باکتری ها، ویروس ها و میکروارگانیسم ها در نمونه های آزمایشگاهی.
- کشت سلول ها و باکتری ها: برای تهیه محیط های کشت مناسب و استریل جهت کشت سلول ها و باکتری ها.
- تعقیب و تحقیقات زیست شناسی و میکروبیولوژی: در تحقیقات مربوط به میکروب شناسی، تولید داروها، و مطالعه زندگی میکروارگانیسم ها.
انواع اتوکلاو آزمایشگاهی
- اتوکلاو رومیزی (Benchtop Autoclave): این اتوکلاوها کوچکتر و قابل حمل هستند و معمولاً برای کاربردهای کم حجم در آزمایشگاه های کوچک مورد استفاده قرار می گیرند.
- اتوکلاو اتوماتیک (Automatic Autoclave): این دستگاه ها دارای کنترل های دقیق و قابلیت تنظیم فشار و دما به صورت اتوماتیک هستند و برای کاربردهای حجیم و زمان برتر استفاده می شوند.
نگهداری از اتوکلاو آزمایشگاهی
- پس از هر استفاده، اتوکلاو را کاملاً تمیز کرده و از باقیمانده ها و رسوبات جلوگیری کنید.
- اطمینان حاصل کنید که آب تصفیه شده و مناسب برای استفاده در اتوکلاو استفاده شود.
- تعمیرات دوره ای و کالیبراسیون دستگاه را بر اساس نیاز انجام دهید.
استفاده از اتوکلاو آزمایشگاهی
- نمونه ها و تجهیزات آزمایشگاهی را در کشوی اتوکلاو قرار دهید.
- آب تصفیه شده را به دستگاه اضافه کرده و در دمای و فشار مورد نظر تنظیم کنید.
- بعد از اتمام فرآیند، نمونه ها را با دقت و با استفاده از وسایل ایمنی خارج کنید.
- با رعایت دقت در نگهداری و استفاده از اتوکلاو آزمایشگاهی، می توانید از تجهیزات و نمونه های آزمایشگاهی خود به بهترین شکل استفاده کرده و از انتقال عفونت ها جلوگیری کنید.
ست تقطیر آزمایشگاهی
ست تقطیر آزمایشگاهی (Distillation Apparatus) یک مجموعه از تجهیزات آزمایشگاهی است که برای تقطیر و جداسازی مواد مختلف با استفاده از تغییر دما و تبخیر مایع به کار می رود. این دستگاه ها به طور گسترده در شیمی، بیولوژی، فیزیک، و علوم دیگر برای تصفیه و جداسازی ترکیبات مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.
کاربردهای ست تقطیر آزمایشگاهی
- تصفیه مواد: برای تصفیه و جداسازی ترکیبات مختلف از یک مخلوط مایع یا حلال.
- تولید مواد شیمیایی خالص: برای تولید مواد شیمیایی خالص و تصفیه آنها از امپوریتی ها و آلاینده ها.
- تعیین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی: برای تعیین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی مواد به روش تقطیر.
انواع ست تقطیر آزمایشگاهی
- تقطیر تاج و شیشه (Fractional Distillation): در این نوع تقطیر، از یک تاج و شیشه استفاده می شود که به افتراق متغیر ترکیبات مختلف در فرآیند تقطیر کمک می کند.
- تقطیر ساده (Simple Distillation): این نوع تقطیر برای جداسازی ترکیباتی با تفاوت دماهای جوش استفاده می شود و دستگاه ساده تری دارد.
نگهداری از ست تقطیر آزمایشگاهی
- پس از هر استفاده، تمیز کردن دقیق تجهیزات تقطیر و حفظ نظافت آنها.
- اطمینان حاصل کردن از تعمیرات دوره ای و تعویض قطعات فرسوده.
استفاده از ست تقطیر آزمایشگاهی
- ترکیب مورد نظر را در کوره تقطیر قرار دهید.
- دمای محیط را تنظیم کنید تا تقطیر آغاز شود.
- گازهای تبخیر شده را به کمک لوله ها به جهت گیری مطلوب هدایت کنید.
- تجمیع کننده (کولر) را استفاده کنید تا بخار تبخیر شده مایع شود و در ظروف مجزا جمع آوری شود.
با رعایت دقت در نگهداری و استفاده از ست تقطیر آزمایشگاهی، می توانید مواد را به صورت خالص و تصفیه شده جدا کرده و به تجزیه و تحلیل مواد در آزمایشگاه کمک کنید.
استوانه مدرج Graduated cylinder چیست
استوانه مدرج (Graduated Cylinder) در علوم آزمایشگاهی یک وسیله اندازه گیری حجم مایعات است. این وسیله به صورت استوانه ای با پایه صاف و دیواره شیشه ای ساخته می شود و دارای مقادیر اندازه گیری معین بر روی دیواره اش است.
کاربرد استوانه مدرج در علوم آزمایشگاهی
استوانه مدرج برای اندازه گیری حجم دقیق مایعات استفاده می شود. این لوازم آزمایشگاهی در اکثر آزمایشات شیمیایی و بیولوژیکی بکار می رود تا حجم مایعات را با دقت اندازه گیری کند.
انواع استوانه مدرج
استوانه های مدرج به انواع مختلفی بر اساس حجم و دقت اندازه گیری تقسیم می شوند. برخی از آنها حاوی مقیاس های دقیق بر روی دیواره های شیشه ای شان دارند. استوانه های مدرج ممکن است با حجم های مختلفی مانند 10 میلی لیتر، 25 میلی لیتر، 50 میلی لیتر و غیره در دسترس باشند.
نگهداری از استوانه مدرج
برای نگهداری درست از استوانه مدرج، باید به موارد زیر توجه داشت:
استوانه مدرج باید پس از استفاده به دقت شسته و خشک شود تا از آلودگی مایعات بعدی جلوگیری شود.
در زمان نگهداری، استوانه ها باید در محیط خشک و تمیز نگهداری شوند تا دیواره شیشه ای آنها تمیز بماند و دقت اندازه گیری حفظ شود.
استفاده از استوانه مدرج
برای استفاده از استوانه مدرج، مایع مورد نظر را به دقت به داخل استوانه بریزید. سطح مایع درون استوانه را با دقت اندازه گیری کنید. برای دقت بیشتر، به سطح مایع از زاویه صحیحی نگاه کنید تا از اثر کشش سطحی جلوگیری شود و دقت افزایش یابد.
استوانه مدرج یکی از ابزارهای اساسی در آزمایشگاه های علوم آزمایشگاهی است و در انجام آزمایشات شیمیایی و بیولوژیکی بسیار مفید و ضروری می باشد.
بشر آزمایشگاهی Beaker چیست
بشر آزمایشگاهی (Beaker) یکی از وسایل مهم و رایج در علوم آزمایشگاهی است. این وسیله به شکل استوانه ای با پایه مسطح و بدون دسته ساخته می شود و اغلب از شیشه یا پلاستیک ساخته می شود. بشر آزمایشگاهی اغلب دارای مقیاس های حجم بر روی دیواره اش است.
کاربرد بشر آزمایشگاهی
بشر آزمایشگاهی برای مخلوط کردن، نگهداری، و تجزیه و تحلیل مواد مایع در آزمایشات شیمیایی و بیولوژیکی استفاده می شود. این وسیله برای تداخل با مواد شیمیایی معمولاً مقاوم است و از طریق دیواره شیشه ای می توان محتوای آن را مشاهده کرد.
انواع بشر آزمایشگاهی
بشر آزمایشگاهی با حجم ها و انواع مختلفی تولید می شود. بشرهای کوچک به عنوان آزمایش گاه های تجربی و بشرهای بزرگتر برای مقیاس های بزرگتر در آزمایشگاه های صنعتی و تحقیقاتی استفاده می شوند. همچنین، بشرها ممکن است از شیشه یا پلاستیک ساخته شده و دارای مقیاس های حجم مختلفی باشند.
نگهداری از بشر آزمایشگاهی
برای نگهداری صحیح از بشر آزمایشگاهی:
پس از استفاده، بشر را به دقت شسته و خشک کنید تا از آلودگی مواد بعدی جلوگیری شود.
اگر بشر دارای مقیاس حجم است، از دسته برای نگهداری یا حمل آن استفاده نکنید تا دقت اندازه گیری حفظ شود.
استفاده از بشر آزمایشگاهی
برای استفاده از بشر آزمایشگاهی، مایع مورد نظر را به دقت درون بشر بریزید. می توانید از بشر برای مخلوط کردن مواد، نگهداری نمونه ها و حتی انجام آزمایش های ساده استفاده کنید. برای دقت بیشتر، از مقیاس حجم روی دیواره بشر استفاده کنید و حجم مایع را با دقت اندازه گیری کنید.
بشر آزمایشگاهی یک وسیله اساسی و بسیار مهم در آزمایشگاه های علوم آزمایشگاهی است و در انجام بسیاری از آزمایشات و کارهای آزمایشگاهی بکار می رود.
قیف شیشه ای آزمایشگاه Funnel چیست
قیف شیشه ای آزمایشگاه (Funnel) یک وسیله اساسی در علوم آزمایشگاهی است. این وسیله به شکل یک مخروط با یک گردن بلند طراحی شده است و معمولاً از شیشه یا پلاستیک ساخته می شود. قیف در علوم آزمایشگاهی به عنوان وسیله ای برای جمع آوری و انتقال مواد مایع از یک مکان به مکان دیگر به کار می رود.
کاربرد قیف شیشه ای آزمایشگاه
کاربردهای قیف شیشه ای آزمایشگاه شامل موارد زیر می شود:
ترشح و جمع آوری مواد: برای ترشح مواد جامد از مواد مایع، معمولاً قیف با یک کاغذ فیلتر یا ممبران فیلتر استفاده می شود. ماده جامد ترشح می شود و مایع تصفیه شده به طور کامل جمع آوری می شود.
انتقال مواد: قیف شیشه ای می تواند برای انتقال مواد از یک مخزن به مخزن دیگر مورد استفاده قرار گیرد. این وسیله به عنوان وسیله ای برای تخلیه محلول ها یا انتقال مواد به دقت به کار می رود.
انواع قیف شیشه ای
قیف شیشه ای آزمایشگاه به انواع مختلفی با اندازه ها و شکل های متفاوت تولید می شود. بعضی از انواع قیف شیشه ای شامل قیف های عمودی، قیف های کانی، قیف های ویسکوز، و قیف های وایرت هستند. هر نوع قیف برای مقاصد خاصی به کار می رود.
نگهداری از قیف شیشه ای
برای نگهداری از قیف شیشه ای به شرایط زیر توجه داشت:
پس از استفاده، قیف را به دقت شسته و خشک کنید تا از آلودگی مواد بعدی جلوگیری شود.
از ضربه زدن یا ترکیدگی قیف جلوگیری کنید. همچنین، قیف ها را در محلی که خارج از دسترس اشیاء سخت قرار دارند نگهداری کنید.
استفاده از قیف شیشه ای
برای استفاده از قیف شیشه ای، مواد مورد نظر را در قسمت بالایی این وسیله ریخته و سپس به دقت می توانید مواد را تخلیه یا انتقال دهید. در صورت نیاز به تصفیه مواد، می توانید یک کاغذ فیلتر مناسب در قیف قرار داده و مواد را ترشح کنید. از تکنیک های مراعات بهداشتی و ایمنی در آزمایشگاه همچون استفاده از کفش های محافظ و عینک ایمنی نیز در هنگام استفاده از قیف شیشه ای حائز اهمیت است.
پیپت شیشه ای Pipette چیست
پیپت شیشه ای (Pipette) یک وسیله آزمایشگاهی است که برای اندازه گیری و انتقال دقیق حجم مایعات استفاده می شود. این وسیله به عنوان یک ابزار کلیدی در آزمایشگاه های علوم آزمایشگاهی و شیمیایی بسیار مهم است.
کاربرد پیپت شیشه ای
پیپت های شیشه ای برای انجام آزمایشات شیمیایی، بیولوژیکی و میکروبیولوژیکی بکار می روند. کاربردهای اصلی آنها عبارتند از:
انتقال مایعات: پیپت ها برای انتقال دقیق مایعات از یک مکان به مکان دیگر و ایجاد محلول های مختلف در آزمایشگاه استفاده می شوند.
اندازه گیری حجم: پیپت ها به عنوان ابزار اندازه گیری دقیق حجم مایعات در میلی لیتر (میلی لیتر) یا میکرولیتر (میکرولیتر) بکار می روند.
تهیه نمونه ها: پیپت ها معمولاً برای تهیه نمونه های مایع از مواد آزمایشی استفاده می شوند. این نمونه ها برای تست ها و تجزیه و تحلیل های بعدی مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع پیپت شیشه ای
پیپت ها در انواع مختلفی تولید می شوند. برخی از انواع معمول پیپت ها عبارتند از:
پیپت های حجم ثابت: این پیپت ها یک حجم خاص را اندازه گیری می کنند و برای انتقال دقیق حجم مایعات با حجم مشخصی استفاده می شوند.
پیپت های مخروطی: این نوع پیپت ها دارای سر مخروطی هستند و برای اندازه گیری و انتقال حجم مایعات با دقت بالا به کار می روند.
پیپت های میکرولیتر: این پیپت ها برای اندازه گیری حجم های کوچک تر (معمولاً در محدوده میکرولیتر) استفاده می شوند و در تجزیه و تحلیل های بسیار دقیق مورد نیاز هستند.
نگهداری از پیپت شیشه ای
برای نگهداری صحیح از پیپت های شیشه ای پیپت را پس از استفاده به دقت شسته و خشک کنید تا از آلودگی مواد بعدی جلوگیری شود.
از ضربه زدن یا ترکیدگی پیپت جلوگیری کنید. همچنین، پیپت ها را در محلی که خارج از دسترس اشیاء سخت قرار دارند نگهداری کنید تا از شکسته شدن آنها جلوگیری شود.
استفاده از پیپت شیشه ای
برای استفاده از پیپت های شیشه ای
پیپت را با دقت و به عمق مایع قرار دهید.
با استفاده از منبع انتقالی (معمولاً پمپ پیپت)، مایع را به دقت داخل پیپت انتقال دهید تا حجم دقیق اندازه گیری شود.
پیپت را با دقت از مایع بیرون بکشید و مواد را به مکان مورد نظر منتقل کنید.
پیپت ها ابزار بسیار مهمی در آزمایشگاه های علوم آزمایشگاهی و شیمیایی هستند و در انجام بسیاری از آزمایشات با دقت بالا و نیاز به اندازه گیری حجم مایعات استفاده می شوند.
دسیکاتور آزمایشگاهی Desiccator چیست
دسیکاتور آزمایشگاهی (Desiccator) یک وسیله آزمایشگاهی است که برای نگهداری نمونه ها و مواد در شرایط دمایی و رطوبتی مشخص و متحکم به کار می رود. این دستگاه به منظور حفظ و حفاظت از نمونه ها در برابر تغییرات دما و رطوبت استفاده می شود. دسیکاتور ها در علوم شیمی، بیولوژی، فیزیک، و علوم دیگر برای نگهداری مواد حساس به رطوبت یا تغییرات دمایی استفاده می شوند.
کاربردهای دسیکاتور آزمایشگاهی
نگهداری مواد حساس به رطوبت: برای حفظ نمونه ها یا مواد شیمیایی حساس به رطوبت مانند مواد پودری، پلاستیک ها، یا مواد آلی.
تحضیر و نگهداری آلاینده ها: برای جلوگیری از تماس مواد با هوا یا آلاینده ها و حفظ خلوص آنها.
انواع دسیکاتور آزمایشگاهی
دسیکاتور شیشه ای (Glass Desiccator): این نوع دسیکاتور از شیشه ساخته شده است و دارای درب شیشه ای با آب گیر است. برای مشاهده نمونه ها و کنترل رطوبت به کمک درب شفاف استفاده می شود.
دسیکاتور پلاستیکی (Plastic Desiccator): این نوع دسیکاتور از مواد پلاستیکی ساخته شده است و بسیاری از ویژگی های دسیکاتور شیشه ای را داراست. از آن برای نگهداری مواد حساس به رطوبت و آلاینده ها استفاده می شود.
نگهداری از دسیکاتور آزمایشگاهی
دسیکاتور را در محیط خشک و بدون گرد و غبار نگهداری کنید.
پس از هر استفاده، داخل دسیکاتور و درب آن را تمیز کرده و اطمینان حاصل کنید که درب به درستی بسته شده است.
استفاده از دسیکاتور آزمایشگاهی
معمولاً در زیر دسیکاتور، یک لایه از مایع نمکی یا سیلیکا ژل قرار داده می شود تا رطوبت در داخل دسیکاتور جذب شود.
نمونه یا ماده مورد نظر را در طبقه بالای دسیکاتور قرار دهید.
درب دسیکاتور را با دقت ببندید.
برای بررسی نمونه یا خارج کردن آن، درب دسیکاتور را با دقت باز کنید و بعد از اتمام کار، دوباره درب را ببندید.
با استفاده از دسیکاتور آزمایشگاهی، می توانید مواد حساس به رطوبت را به صورت مطمئن و دقیق نگهداری کرده و از تغییرات غیرمطلوب در نمونه ها جلوگیری کنید.
لینک منبع :
